دو مینی‏بوس شدیم که از پل عبور کنیم. مأمور مرزی باید گذرنامه‏ی تک‏تک‏مان را کنترل می‏کرد. از آن‏جا که ناف این سفر را با دل‏نگرانی بریده بودند، گذرنامه‏ی من در مینی‏بوس اولی جا ماند. آن مینی‏بوس هم راه افتاده بود و من ماندم بی گذرنامه. یکی از بچه‏ها فوراً تماس گرفت که اگر لازم باشد، مینی‏بوس برگردد و گذرنامه‏ی من را برساند. البته با هدایت یکی از مسئولان از نبوغ ایرانی استفاده کردیم. من پایین ماندم و بعد از این‏که برادر مأمور کارش تمام شد، سوار شدم و شکر خدا، اتفاقی نیفتاد.

همان اول راه، تابلویی زده بودند که فاصله‏ی نسبتاً کوتاه مهران تا نجف و کربلا را نشان می‏داد. یاد سفر نیمه‏تمام چند سال پیشم افتادم که با چه حسرتی به این تابلو نگاه می‏کردم. حالا خودمان را یک قدم به کربلا نزدیک‏تر می‏دیدیم و می‏طلبید که همان مسافت کوتاه را سینه بزنیم و دم بگیریم: حسین عشق منی، حسین عشق منی ...

رد شدن از نقطه‏ی صفر مرزی هم آداب و تشریفاتی دارد که با ازدحام آن ایام، وقت‏گیرتر و عطش‏آور‏تر شده بود. چندین کاروان دیگر هم در آن‏جا منتظر بودند که زن و کودک در میان‏شان زیاد به چشم می‏خورد. در آن معطلی، که تا ناهار طول کشید، جمع شدیم و هم‏نوا با سایر کاروان‏ها که آن‏ها هم دلشان برای حرم حسین علیه السلام پر می‏زد، دم گرفتیم: دلم برا حرمت پر می‏زنه ...

سیستم کنترل گذرنامه و اجازه‏ی خروج هم انصافاً رایانه‏ای بود و آدم را به‏شدت یاد دولت الکترونیک می‏انداخت! مأمور کنترل، مشخصات هر نفر را از روی گذرنامه با دست وارد کامپیوتر و برای تطبیق هم قیافه‏ی طرف را ورانداز می‏کرد. با آن سیستم عامل عهد بوقی DOS، بهتر بود بگوییم دولت مکانیک تا الکترونیک!

از این مرحله که رد شدیم، باید منتظر می‏ماندیم که طرف عراقی اجازه‏ی ورود بدهد. این‏جا دیگر برهوتی کوچک بدون تقریباً هر گونه امکاناتی بود و حتی یک نمازخانه هم نداشت. تحمل گرما و تشنگی واقعاً سخت بود، اما دل‏های مسافران جای دیگری پر می‏زد و چشم‏هاشان سمت دیگری را می‏پایید؛ مقصد همه‏ی نگاه‏های منتظر، کربلا بود. نماز ظهر و عصر را به مدد چفیه و زیرانداز و سایر تمهیدات خواندیم که تازه چشم‏مان به جمال قافله‏سالار عراقی‏مان روشن شد. از آن‏جا که رد شدیم، فکر کردیم کار تمام است که تازه دیدیم یا پیغمبر! عزیزان آمریکایی منتظر قدوم‏مان هستند. آمریکایی‏ها از هر کاروانی جوان‏ها را سوا می‏کردند برای انگشت‏نکاری و این بازی‏ها. ما هم که همه جوان بودیم و سواشده‏ی خدایی. مسئولان تذکر جدی دادند که حرف اضافی، حتی به شوخی، از دهان کسی نپرد که حساب همه‏مان با کرام الکاتبین است. به صف ایستادیم که به نوبت و چند-چند، وارد کانکس آمریکایی‏ها شویم. در این فرصت، حس ندید-بدید بازی‏مان گل کرد و دور سرباز سیاه‏پوست آمریکایی که بیرون نگهبانی می‏داد، جمع شدیم. یکی از مسئولان کاروان، با دیدن این صحنه به غیرت ایرانی و انقلابی‏اش برخورد و منتقدانه گفت: تحویلشون نگیرید. فکر می‏کنن کارشون (رفتارشون با ما) درسته. من که موهایم را در انجمن سفید کرده بودم، از برخورد سیاسی با این فرصت فرهنگی ناراحت شدم، چه برسد به بقیه‏ی بچه‏ها که بعضی‏ها صداشان هم درآمد. آخر چرا باید مسائل را با هم قاطی کنیم؟ ما به عنوان مردم دو کشور می‏خواستیم دو کلمه با هم اختلاط کنیم؛ گفت‏وگوِی دو تا آدم هم که این‏قدر ضابطه‏بردار نیست.

به مقتضای دانستن زبان انگلیسی و حس کنجکاوی خبرنگاری شروع به صحبت کردم. بچه‏های دیگر هم با تکیه بر مشترکات، از NBA (لیگ بسکتبال آمریکا) و المپیک گرفته تا «جنیفر لوپز» و ...، سر صحبت را باز کردند. سرباز آمریکایی تفنگ پیشرفته‏ای در دست داشت، اما بچه‏ها اصلاً آن را تحویل نمی‏گرفتند و به طرف چسبیده بودند! (آمریکا چطور می‏خواهد با این ملت بجنگد؟) روی جیب چپ این بنده خدا، مثل بقیه‏ی نیروها، نوشته شده بود: US ARMY و از روی جیب راستش هم اسمش را فهمیدیم: BRAXTON. «براکستون» قیافه‏ی بانمکی داشت و 35 ساله و شاید کمتر به نظر می‏رسید، ولی گفت که 40 سال دارد. زاده و پرورده‏ی ایالت ایندیانا و ساکن جورجیا بود. از نظر سواد و طبقه‏ی اجتماعی متوسط به نظر می‏رسید؛ مثلاً دریای خزر را نمی‏شناخت و وقتی گفتیم خاویارش معروف است، باز هم به جا نیاورد و فقط گفت یک بار خاویار خورده است. خودش هم گفت که در آمریکا، کسانی که نمی‏توانند ادامه‏ی تحصیل بدهند و دنبال شغل ثابتی هستند، به خدمت ارتش در می‏آیند. دوره‏ی خدمتش در عراق 15 ماهه بود، البته حقوقش را رو نکرد و گفت نمی‏تواند به این سئوال جواب بدهد. وقتی از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از او پرسیدم، شست دستش را به نشانه‏ی حمایت بالا آورد و گفت: اوباما، اوباما. تلویزیون نداشتند، ولی در آن برّ و بیابان، به اینترنت مجهز بودند. طبق معمول، بحث ازدواج را پیش کشیدم و براکستون گفت که مجرد است و قصد دارد این بار که برگشت، ازدواج کند. بعد در بین صحبت‏هایش، خیلی راحت و بدون ذره‏ای وجدان‏درد، گفت: پسرم به فوتبال علاقه دارد! و در پاسخ به تعجب ما که چطور در دوران مجردی پدر شده است، خودش را پیچ و تابی داد و گفت:.Oh! It happens. It happens (پیش می‏آد دیگه!) نظرش را درباره‏ی مردم ایران پرسیدم. گفت: مردم خیلی خوب و محترمی هستند و من اصلاً به دید تروریست و این حرف‏ها به‏شان نگاه نمی‏کنم. من ناراحتم که مجبورم از این آدم‏های خسته و گرسنه گذرنامه بگیرم و معطلشان کنم؛ ولی چه می‏شود کرد؛ وظیفه است و برای حفظ امنیت باید این کارها را انجام داد. با کمال تعجب، اجازه داد بچه‏ها با او عکس بگیرند و فقط گفت زودتر که کسی متوجه نشود. در حین عکس گرفتن هم چند بار زیر لب گفت: Hurry up! Hurry up! (زود باش دیگه!)

بالاخره نوبت ما رسید. وارد کانکس شدیم و با دیدن هوای مطبوعش آرزو کردیم کارمان طول بکشد! در بین نیروهای داخل کانکس، یک کرد عراقی، یک مرد ظاهراً افغانی، یک زن و مرد ایرانی (که بعداً کاشف به عمل آمد زن و شوهرند)، دو سرباز سفیدپوست و دو سیاه‏پوست آمریکایی دیده می‏شدند که همه لباس ارتش آمریکا به تن داشتند. اطلاعات اولیه‏ی ما مثل وزن، قد و وضعیت تأهل را ثبت می کردند و بعد می‏رفتیم برای انگشت‏نگاری و اسکن چشم. با سرباز سیاه‏پوستی که از من انگشت‏نگاری و اسکن چشم گرفت هم خوش و بش کردم و خیلی تعجب کرد که انگلیسی بلدم. او هم برای عرض ارادت! چند کلمه‏ی فارسی مثل «شَست»، «چپ»، «راست» و ... تقدیمم کرد. بنا به نقل موثق بعضی از بچه‏ها، عباس - همان سرباز ایرانی-آمریکایی که به احتمال قوی از منافقین بود - سئوالاتی از این دست هم پرسیده بود: شما که ایرانی هستید، چرا اسماتون عربیه؟ (و بچه‏ها غیرتمندانه جواب داده بودند که ما اول، مسلمانیم، بعد ایرانی. فبُهت الذی کفر!) توی دانشگاه زیاد تبلیغ می‏کنن که بیاید کربلا؟ (و کلاً از لابه‏لای حرف‏هایشان فهمیدم که از این شوق زیارت خیلی ابراز تعجب می‏کنند.) و بالاخره به یکی از بچه‏ها که مجرد بود، گفته بود: چرا ازدواج نمی‏کنی؟ خب، رفسنجانی که به شما وام نمی‏ده و همه‏ی پولا رو توی جیب خودش می‏ریزه.

کارمان که تمام شد، با براکستون دست دادم و خداحافظی کردم. از آن‏جا رد شدیم و به محل کنترل گذرنامه توسط عراقی‏ها رسیدیم. برخورد آمریکایی‏ها، چه از روی سیاست و چه صداقت، انصافاً خوب و مؤدبانه بود، و این را وقتی بهتر می‏فهمیدی که سر و کارت به عراقی‏ها می‏افتاد. با آن همه شعار «اِحترم، تُحترَم» (احترام بگذارید تا به شما احترام بگذارند) و «القانون فوق الکل» (قانون، بالاتر از همه چیز است) و ... که بر در و دیوار زده بودند، رفتار خشک و خشنی داشتند. یکی از سربازهای عراقی، که اسمش را «عشق صف» گذاشته بودیم، مدام راه می‏رفت و می‏گفت: «صف! صف!» و ما را از صف بیرون می‏آورد و دوباره به صف می‏کرد! خلاصه از خوان آخر هم گذشتیم و اول جاده‏ی مهران-نجف مستقر شدیم. قرار بود طرف عراقی با اتوبوس و دو تا اسکورت منتظرمان باشد، ولی طبق معمول ما منتظر او شدیم. در آن وانفسای گرما و تشنگی و در حالی که فقط چند صد متر با پایگاه آمریکایی‏ها فاصله داشتیم، با یکی از بچه‏های مسئول سر صحبت درباره‏ی ازدواج را باز کردم تا هم او را از خستگی‏های چند روزه درآورم و هم خودم ثوابی کرده باشم. اتفاقاً طرف دل پر دردی داشت و گفت‏وگوی ما تا آمدن اتوبوس و حتی روی صندلی‏های اتوبوس به سمت نجف هم ادامه یافت. می‏گفتند تا نجف 6-5 ساعت راه داریم و ما هنوز امیدوار بودیم که بعد از 12 ساعت معطلی و تشنگی کشیدن شاید بتوانیم آن شب، شب نیمه‏ی شعبان، از نجف، ولو پیاده، خودمان را به کربلا برسانیم. اما ...

ادامه دارد